BADANIE PIERSI KRAKÓW

DLACZEGO WARTO BADAĆ PIERSI?

Ponad 15 lat doświadczeń pracy chirurgicznej i ultrasonograficznej w Poradni Chorób Sutka, oddziale chirurgii onkologicznej w I Klinice Chirurgii Ogólnej UJ CM w Krakowie oraz w oddziale chirurgii plastycznej i rekonstrukcyjnej w Szpitalu im.L.Rydygera w Krakowie, staż w Multidisciplinary Breast Center w Rochester (USA), prywatna praktyka lekarska oraz udział w licznych szkoleniach i sympozjach pozwalają mi podzielić się z Państwem własnymi refleksjami. Zachęcam również do konsultacji i zadawania pytań. Obecnie badania USG piersi, biopsje piersi i konsultacje z zakresu chorób piersi oraz chirurgii plastycznej przeprowadzam w gabinecie dbajopiersi.pl w Krakowie.Skorzystanie z porady specjalisty często skraca czas diagnostyki, nie warto marnować go na surfowanie po nieprofesjonalnych stronach internetowych.

Piersi są bardzo ważnym atrybutem kobiecości. Zawsze były inspiracją dla artystów, wzbudzały emocje w sztuce i w modzie. Ich prawidłowy rozwój, ładny wygląd zależą od kilku czynników: uwarunkowań genetycznych, trybu życia, noszonej bielizny.

Jeśli rosną w niezadowalającym rozmiarze mogą być źródłem kompleksów, problemów z prawidłową postawą ciała i niekiedy wymagają korekcji chirurgicznej (np. powiększenie, zmniejszenie, podniesienie lub symetryzacja).

WARTO SIĘ BADAĆ!

Wczesne wykrycie raka umożliwia jego wyleczenie!!!
Czasem zaniepokojone Pacjentki pytają mnie podczas badania: „A może lepiej nie ruszać?”. Strach paraliżuje i powoduje, że niekiedy podejmujemy zgubne w skutkach decyzje, odwlekamy termin wizyty u onkologa. Rak piersi niestety nie stoi w miejscu, powiększa się, może dać przerzuty w odległych narządach (wątrobie, kościach, mózgu), wówczas możliwości leczenia onkologicznego są ograniczone.

BADANIE PIERSI (SAMOBADANIE PIERSI, BADANIE PALPACYJNE

Samodzielna ocena piersi to podstawa w regularnej kontroli i profilaktyce chorób piersi. Samobadanie do łatwych nie należy, ale przy odrobinie cierpliwości może pomóc w wykryciu guza. Gorąco zachęcam do samodzielnego badania! Statystyki medyczne wykazują, że ponad 60% objawowych raków piersi wykrywają sobie same kobiety, w trakcie badania palpacyjnego. W wykryciu guza piersi może również pomóc partner.

W swojej praktyce często rozmawiam z Pacjentkami i słyszę, że wiele kobiet nie bada się z obawy, że zrobi to nieumiejętnie. Panie zwykle skarżą się, że nie wiedzą w jaki sposób mogłyby odróżnić guz od gruczołu, lub wręcz mówią, że podczas samobadania wyczuwają w piersiach tak wiele zgrubień, że tracą orientację, którymi zgrubieniami należy się martwić. O konsystencji tkanek piersi, o ich twardości i nierównej strukturze decyduje wiek kobiety i stan hormonalny. U pań w wieku, w którym prawidłowo funkcjonują jajniki lub poziom hormonów jest wysoki w związku z przyjmowanymi lekami hormonalnymi, w piersi przeważa tkanka gruczołowa, twarda i grudkowa w dotyku, niekiedy tkliwa lub bolesna podczas ucisku. Moja odpowiedź na te wątpliwości jest następująca: zachęcam do rozpoczęcia nauki samobadania po kontrolnym lekarskim badaniu palpacyjnym oraz USG piersi w moim gabinecie w Krakowie. Wówczas upewniamy się, że nasze piersi są zdrowe, badanie obrazowe wykluczyło guza, natomiast zgrubienie wyczuwalne w piersiach stanowią jego prawidłową, gruczołową budowę.

JAK PRAWIDŁOWO SAMODZIELNIE BADAĆ PIERSI?

Badanie piersi należy przeprowadzać w pierwszej fazie cyklu (najlepiej między 5-10. dniem cyklu, licząc od pierwszego dnia miesiączki) lub w przerwie „międzytabletkowej” u kobiet stosujących środki antykoncepcyjne. W tym okresie piersi są zwykle miękkie, niebolesne. Wstępnym elementem oceny piersi jest ich dokładne oglądnięcie. W tym celu należy stanąć przed lustrem, w dobrze oświetlonym pomieszczeniu, najpierw ręce oprzeć na biodrach, potem je unieść; podczas unoszenia rąk cały czas obserwować piersi.

JAKIE OBJAWY DAJE RAK PIERSI?

Uwagę powinna zwrócić asymetria, zaciąganie skóry piersi lub wciągnięcie brodawki, objaw „skórki pomarańczy”, wyciek z brodawek. Samodzielne badanie palpacyjne najlepiej przeprowadzić w dwóch pozycjach: na leżąco i w pozycji siedzącej. Kształt piersi zmienia się wraz z pozycją ciała. Często zdarza się, że guzek wyczuwalny jest wyłącznie w jednym ułożeniu piersi. Do samodzielnego badania przydatny jest „poślizg”, dlatego zachęcam do używania balsamu lub oliwki w trakcie samodzielnej kontroli. Pielęgnacja piersi może być więc pretekstem do regularnych badań.

Na czym polega badanie obrazowe piersi?

Badania obrazowe (czyli USG, mammografia, a w szczególnych przypadkach również MR, czyli rezonans magnetyczny) stanowią podstawę w diagnostyce chorób piersi. Każde z badań ma inne, nawzajem uzupełniające się właściwości. Żadne nie jest lepsze lub gorsze od pozostałych. Wybór metody badania zależy w głównej mierze od wieku i budowy piersi pacjentki. Często spotykam się w gabinecie z zapytaniem, czy małe piersi da się zbadać, czy technicznie możliwe jest wykonanie np. mammografii. Dobry specjalista w dziedzinie USG i mammografii poradzi sobie z badaniem w każdym przypadku.

Każde piersi warto badać! Rozmiar biustu nie koreluje z ryzykiem raka piersi.

Profilaktycznie zaleca się wykonywanie badań:

• USG PIERSI

  U kobiet po 20. roku życia USG piersi należy wykonywać raz w roku (między 5-10. dniem cyklu, a u kobiet stosujących antykoncepcję: w przerwie międzytabletkowej). * w przypadku obciążeń rodzinnych rakiem piersi lub rakiem jajnika USG zaleca się profilaktycznie co około 6-8 miesięcy

• MAMMOGRAFIĘ

  u kobiet w wieku 40 – 50 lat: co 1.5 - 2 lata u kobiet w wieku 51 – 65 lat: 1 raz w roku
  !!!! W przypadku wykrycia badalnego w piersi guzka lub innych objawów (np. asymetria, ból, wyciek z brodawki) badanie USG należy wykonać w trybie pilnym, bez względu na dzień cyklu !!!!

• USG PIERSI (USG SUTKÓW), inaczej nazywane SONOMAMMOGRAFIĄ

  USG piersi jest badaniem komplementarnym, pomagającym rozstrzygnąć charakter (lity lub płynowy) ocenianej w sutku zmiany. Profilaktyczne badanie USG piersi zaleca się u kadej kobiety powyżej 20-go roku życia (przynajmniej raz w roku). Do badania stosuje się sondy liniowe o częstotliwości powyżej 7MHz. USG jest subiektywną metodą, zależy w ogromnej mierze od jakości aparatu i doświadczenia lekarza badającego. USG umożliwia ocenę sutków o gęstej, gruczołowej budowie, w których czułość mammografii jest obniżona. Ultrasonografia jest także wykonywana jako badanie komplementarne do mammografii w przypadku zaburzeń architektoniki miąższu u kobiet o mieszanej budowie miąższu sutka.

• BADANIE WĘZŁÓW CHŁONNYCH

  Badanie węzłów chłonnych stanowi integralną część samobadania piersi oraz badania USG piersi. Jest bezbolesne. Samodzielna kontrola węzłów chłonnych pachowych polega na lekkim ucisku skóry dołu pachowego (prawą pachę badamy lewą ręką, lewą pachę prawą ręką), przy opuszczonej kończynie górnej. Podnoszenie kończyny do góry powoduje napięcie mięśni piersiowych i utrudnia dojście do głębszych partii tkanki podskórnej pachy.
  
  Węzły pachowe często są wyczuwalne w badaniu palpacyjnych. Dopóki są niewielkie, ok. 1 cm, pojedyncze i ruchome – nie budzą obaw onkologicznych. Niepokoić powinny węzły twarde, nieruchome i w pakietach. Do powiększenia się węzłów chłonnych może dojść najczęściej w stanach zapalnych np. skóry podrażnionej podczas depilacji lub w uogólnionych infekcjach. Węzły zmienione zapalnie zwykle są bolesne podczas ucisku, mogą osiągać duże rozmiary (do 3-4 cm). Podejrzenie infekcji wymaga wdrożenia leczenia przyczynowego, nie zwalnia jednak z badania węzłów chłonnych.
  
  W trakcie badania USG piersi zawsze kontrolowane są węzły pachowe, a w sytuacjach gdy podejrzewamy u chorej raka piersi, konieczna jest również diagnostyka węzłów nadobojczykowych.
  
  Węzły chłonne są pierwszą stacją, do której rak piersi może dać przerzuty, dlatego w każdym przypadku guza piersi niezbędna jest ocena układu chłonnego pachy.

• BADANIE USG PIERSI W CIĄŻY I U MAM KARMIĄCYCH PIERSIĄ

  Ultrasonografia jest bezpieczna i zalecana w diagnostyce sutków u kobiet ciężarnych oraz w trakcie laktacji. Nowotwory piersi równie dotyczą kobiet młodych i mogę występowć w okresie ciąży. Każde nowe, zwłaszcza nieregularne, niebolesne zgrubienie piersi wymaga pilnej diagnostyki USG.

• BADANIE USG PIERSI U MĘŻCZYZN

  Badanie USG wykonywane jest u mężczyzn w celu weryfikacji badalnych guzów (u mężczyzn również może występować rak piersi!!!) oraz powiększenia piersi (ginekomastii). Badanie USG sutków u mężczyzn pozwala także na rozróżnienie, czy mamy do czynienia z ginekomastią czy lipomastią.

• MAMMOGRAFIA

  Mammografia jest podstawowym badaniem w diagnostyce raka piersi. Zaleca się wykonywanie tego badania u kobiet po 40. roku życia. Po konsultacji lekarskiej, w zależności od budowy piersi i ewentualnych obciążeń rodzinnych, genetycznych można ją wykonać również u kobiet przed 40. rokiem życia.  Badanie do przyjemnych nie należy, wymaga bowiem ucisku piersi w dwóch projekcjach: góra-dół (czyli cranio-caudalnej) i skośnej. Niedogodności związane z badaniem trwającym kilka minut są nieporównywalnie małe w stosunku do ogromnych zalet metody i korzyści w postaci wcześnie wykrytego nowotworu. Najczęstszym mammograficznym objawem raka piersi są mikrozwapnienia. Nie wszystkie zwapnienia są groźne. Do ich klasyfikacji służy specjalna skala wg LeGal, używana przez radiologów do oceny ryzyka raka. Do innych mammograficznych objawów zmian złośliwych należą: zacienienie guzkowe, zaburzenie architektoniki - dystorsja utkania miąższu. W przypadku zacienienia, cechy budzące podejrzenie choroby rozrostowej i implikujące konieczność weryfikacji histologicznej to przede wszystkim: zatarte, nieregularne obrysy zmiany oraz spikularne wypustki. Często objawom tym towarzyszą mikrozwapnienia. Łagodne zmiany w sutkach mogą również w obrazie mammograficznym imitować nowotwór. Należą do nich: blizna promienista, martwica tłuszczowa, krwiaki lub ropnie piersi oraz blizna po przebytym zabiegu operacyjnym. Diagnostyka różnicowa wymienionych zmian jest niekiedy trudna. Stosuje się wówczas zaawansowane techniki diagnostyki mammograficznej – mammografię cyfrową. W wątpliwych przypadkach konieczna jest weryfikacja histologiczna.

• REZONANS MAGNETYCZNY

  Kolejną obrazową metodą diagnostyki raka sutka jest rezonans magnetyczny. Charakteryzuje się on bardzo wysoką czułością w diagnostyce złośliwych zmian w gruczole piersiowym - według niektórych autorów nawet do 100%. Swoistość tego badania w rozpoznawaniu raka sutka jest jednak niska, waha się w granicach 65-79% (oznacza to w praktyce, że rezonans wykrywa wiele zmian, ale nie w każdym przypadku potrafi wskazać, która z nich jest niebezpieczna).
  W związku z wysokim odsetkiem wyników fałszywie dodatnich w rezonansie magnetycznym, narażających kobiety na zbędny zabieg operacyjny, nie zaleca się stosowania MRI jako przesiewowej metody diagnostyki raka sutka oraz jako rutynowego badania u kobiet z potwierdzonym rakiem, przed leczeniem oszczędzającym. Nie powinien być on również wykonywany w celu rozstrzygnięcia charakteru zmiany uwidocznionej w mammografii lub USG. Do tego celu służy bowiem biopsja gruboigłowa lub mammotomiczna pod kontrolą badania, w którym zmianę wykryto. Potwierdzono również, że wydolność rezonansu w ocenie obecności guza resztkowego w loży po wyciętym raku sutka jest niska.
  
  Obecnie zaleca się stosowanie rezonansu magnetycznego do badania sutków w następujących przypadkach:

  • u chorych z przerzutami do węzłów chłonnych pachowych z nieznanego ogniska pierwotnego,
  • u chorych z potwierdzonym rakiem sutka – w celu oceny odpowiedzi na neoadjuwancyjną chemioterapię,
  • u kobiet obciążonych dużym ryzykiem genetycznym (grupa ta obejmuje nosicielki mutacji BRCA1 i BRCA2 oraz osoby z prawdopodobieństwem mutacji wynoszącym co najmniej 20%),
  • z powodu podejrzanego cytologicznie wycieku z brodawki, u chorych bez ewidentnej zmiany ogniskowej w sutku w mammografii lub ultrasonografii,
  • u kobiet z badalnym guzem sutka, przy prawidłowych wynikach mammografii oraz ultrasonografii.
  
  

  Każde badanie obrazowe (USG, mammografia, rezonans) powinno być zakończone wnioskiem diagnostycznym i podaniem oceny ryzyka według klasyfikacji BI-RADS (Breast Imaging-Reporting and Data System), wprowadzonym przez American College of Radiology i zalecanym przez polskie towarzystwa naukowe.

  • BI-RADS 0 (ocena końcowa niekompletna) – wymaga uzupełniających badań
  • BI-RADS 1 (norma) – nie wymaga dalszej diagnostyki
  • BI-RADS 2 (zmiana łagodna) – nie wymaga dalszej diagnostyki (ryzyko złośliwości 0%)
  • BI-RADS 3 (zmiana prawdopodobnie łagodna) – wskazana kontrola za 6 miesięcy (ryzyko złośliwości <2%)
  • BI-RADS 4 (zmiana podejrzana) – konieczna weryfikacja (ryzyko złośliwości 2-95%)
  • BI-RADS 5 (zmiana o wysokim prawdopodobieństwie złośliwości) – konieczna weryfikacja i dalsze leczenie
  • BI-RADS 6 (potwierdzony rak) – konieczne leczenie

* Część materiałów pochodzi z mojej rozprawy doktorskiej pt. „Rak przewodowy in situ gruczołu piersiowego –  implikacje kliniczne wynikające z budowy morfologicznej”.